• БИДНИЙ ТУХАЙ
    • ҮҮСГЭН БАЙГУУЛЛАГЧ
    • ТҮҮХЭН ЗАМНАЛ
    • СУДАЛГААНЫ ТУХАЙ
    • АЙМГУУДЫН ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ЧУУЛГАН
    • МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
    • ТҮГЭЭМЭЛ АСУУЛТ, ХАРИУЛТ
    • ХОЛБОО БАРИХ

Орхон

Зууны манлай бүтээн байгуулалт Эрдэнэт хот “Эрдэнэтийн овоо”-ны арын сайхан хөндийд 1973 онд шаваа тавьж, 1974 оноос Булган аймгийн Эрдэнэт хороо нэртэйгээр засаг захиргааны нэгжийн хувьд үүсгэн байгуулагджээ. Хурдан тэлж, хүн ам нь огцом өссөн тул хороог 1976 онд Эрдэнэт хот болгон зохион байгуулснаар Монгол улсын гурав дахь том хот болж, хөгжлийнх нь шинэ үе эхэлсэн. Нутаг дэвсгэр, засаг захиргааны нэгжийн өөрчлөлтөөр 1994 онд “Орхон аймаг” болжээ. Орхон аймаг нь Баян-Өндөр, Жаргалант гэсэн 2 сумтай, тэдгээр нь 22 багтай.

Газар зүй

Орхон аймаг нь Монгол улсын төв хойд хэсэгт оршдог бөгөөд Сэлэнгэ, Булган аймагтай хиллэдэг. Далайн түвшнээс дээш 1200 метрт өргөгдсөн. Нийт нутаг дэвсгэрийн 50.2 мянган га нь хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газар, 25.1 мянган га нь хот, тосгоны суурин газар, 24.7 мянган га нь ойн сан юм. Хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газрын 5300 га нь тариалангийн талбай, 33700 га нь бэлчээр юм.

Уур амьсгал

Эрс тэс уур амьсгалтай бөгөөд өвөлдөө -20°С хэм хүйтэрч, зундаа 30°С хэм хүртэл халдаг. Жилийн дундаж температур нь 0.8°С хэм, хур тунадас ихтэй, жилийн 371.8 мм тунадас унадаг. Дөрөв, тавдугаар сард хамгийн их салхитай, нэгдүгээр сард хамгийн хүйтэн, долдугаар сард хамгийн халуун байдаг.

Онцлог

Баян-Өндөр сум нь засаг захиргааны 21 нэгжтэй, нийт 87837 мянган хүн амтай, 41056 мянган толгой малтай. Хүн амын тоо, эдийн засгийн хүчин чадал, засаг захиргаа бүтцээрээ Монгол улсын хамгийн том сум юм. Орхон аймгийн эдийн засгийн голлох салбар нь уул уурхайн олборлох үйлдвэр юм. Нийт 1700 шахам аж ахуйн нэгжид 34.0 мянган хүн ажиллаж жилдээ 1.0 триллион төгрөгийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэдгээс 90 орчим хувийг нь жилдээ 25.0 сая тонн хүдэр олборлох хүчин чадалтай Уулын баяжуулах “Эрдэнэт” үйлдвэр дангаараа гаргадаг. Үлдсэн 10 орчим хувь нь цахилгаан дулааны эрчим хүч үйлдвэрлэх, боловсруулах үйлдвэрт ногдож байна.

Эх сурвалж: http://erdenet.mn

ОРХОН
Ерөнхий үзүүлэлтүүд2022Эрэмбэ
Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ (мянган км2)0.821
Сумдын тоо2
Хүн амын тоо (мянга)108.75
ДНБ (оны үнээр, тэрбум төгрөг)2871.41
Нэг хүнд ногдох ДНБ (оны үнээр, мянган төгрөг)26412.71
Ажилгүйдлийн түвшин (%)15.418
Инфляци (%)10.35

ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ЭРЭМБЭ

Байгаль орчны эмзэг байдлын индекc

ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ

ЭРЭМБЭЭР

20212022
Эдийн засгийн тамир тэнхээ12
Засаглалын үр ашиг54
Бизнесийн үр ашиг53
Дэд бүтэц42

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТАМИР ТЭНХЭЭ

20212022
Эдийн засаг32
Эдийн засгийн салбарууд11
Хүн амын амьжиргааны түвшин21
Хөдөлмөр эрхлэлт411

ЗАСАГЛАЛЫН ҮР АШИГ

20212022
Аймгийн төсөв1112
Институцийн тогтолцоо715
Бизнесийн эрхзүй53
Нийгмийн тогтолцоо104

БИЗНЕСИЙН ҮР АШИГ

20212022
Бизнесийн орчин27
Хөдөлмөрийн зах зээл, бүтээмж41
Санхүү107
Менежментийн хэвшил1513

ДЭД БҮТЭЦ

20212022
Үндсэн дэд бүтэц106
Технологийн дэд бүтэц43
Боловсрол, соёл105
Эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин52

ДАВУУ ТАЛ /ЭРЭМБЭЭР/

Эдийн засгийн тамир тэнхээ
100 га хадлан, бэлчээрийн талбайд ногдох малын тоо
1
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн
1
Нэг хүнд ногдох ДНБ
1
Дундаж цалин
1
Аж үйлдвэр, барилгын салбарын хөгжил
1
Хадгаламж
1
Зээл
2
Худалдааны салбарын борлуулалт
3
Барилгын ажил
3
Хөдөлмөрийн бирж
5
Засаглалын үр ашиг
Хүний хөгжлийн индекс
1
Төсвийн зарлага (%)
1
Төсвийн эрх мэдэл
2
Гадаадын төсөл хөтөлбөр
2
Хууль ёс
4
Шударга бус өрсөлдөөн
4
Албан бус эдийн засаг
5
Орлогын тэгш бус байдал
7
Захиргааны зохицуулалтууд
7
Шилжих хөдөлгөөн - аймгийн төв
7
Бизнесийн үр ашиг
Хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж
1
Байгууллагын хөрөнгө оруулалт
1
Зээл авах боломж
1
Хөдөлмөрийн бүтээмж
1
Банкуудын зээлийн хүү
1
Мэргэшсэн ажиллах хүч
3
Санхүүгийн ур чадвар
3
Чадварлаг удирдах ажилтан
3
Гадаад зах зээл
3
Хувийн хэвшлийн томоохон аж ахуйн нэгж
5
Дэд бүтэц
Бага боловсролын хамран сургалт
1
Суурь боловсролын хамран сургалт
1
Суурин утасны цэг
1
Цахилгааны үүсгүүртэй малчин өрх
1
Дунд боловсролын хамран сургалт
1
Жирэмсэн эмэгтэйчүүдийн эмнэлгийн хяналтад хамрагдалт
1
Халдварт өвчний тархалт
2
Цэцэрлэгийн хамран сургалт
2
Холбооны салбарын нийт орлого
2
Чадварлаг инженерүүд
2

СУЛ ТАЛ /ЭРЭМБЭЭР/

Эдийн засгийн тамир тэнхээ
Малын тоо
21
Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам
19
Хөдөлмөр эрхлэлтийн түвшин
18
Ажилгүйдлийн түвшин
18
Ажиллах хүчний оролцооны түвшин
18
Ажилгүйчүүдийн тоо
16
Эдийн засаг-Бизнес
14
Эдийн засгийн хөгжлийн түвшин
14
Тариалсан талбай
13
Засаглалын үр ашиг
Төсвийн орлого (%)
21
Төсвийн орлого, зарлагын харьцаа
20
Шилжих хөдөлгөөн - хот
18
Хүн амын насны бүтцийн хандлага
18
Төрийн үйлчилгээ
17
Аймгийн төсвийн удирдлага
15
Гэмт хэрэг
15
Ил тод байдал
14
Хүнд суртал
14
Жендерийн тэгш бус байдлын индекс
13
Бизнесийн үр ашиг
Хадгаламжийн үлдэгдэл
21
Зээлийн өрийн үлдэгдэл
21
Хувиараа бизнес эрхлэх боломж
19
Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл
16
Нийгмийн хариуцлага
14
Нягтлан бодох бүртгэл ба аудит
14
Компаниудын зохицох чадвар
14
Сургалт
14
Бизнесийн таатай орчин
13
Чанаргүй зээлийн өрийн үлдэгдэл
12
Дэд бүтэц
Сурагч-багшийн харьцаа (бага боловсрол)
21
Тээврийн хөгжил
20
Соёлын төвийн хүртээмж
19
Номын сангийн хүртээмж
19
Хорт хавдрын өвчлөлт
19
Урлагийн байгууллагын үзэгчид
19
Харилцаа, холбооны технологи
18
Сурагч-багшийн харьцаа (ерөнхий боловсрол)
16
Халаалтын үнэ
15
Төрөлтийн ерөнхий коэффициент
15