• БИДНИЙ ТУХАЙ
    • ҮҮСГЭН БАЙГУУЛЛАГЧ
    • ТҮҮХЭН ЗАМНАЛ
    • СУДАЛГААНЫ ТУХАЙ
    • АЙМГУУДЫН ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ЧУУЛГАН
    • МЭДЭЭ, МЭДЭЭЛЭЛ
    • ТҮГЭЭМЭЛ АСУУЛТ, ХАРИУЛТ
    • ХОЛБОО БАРИХ

Говь-Алтай

Говь-Алтай аймаг нь Монголын эзэнт гүрний үеэс түүх нь эхэлдэг бөгөөд засагт хан, Хантайшир уулын аймаг, дахин засаг хан аймаг болоход үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэгт нь багтаж байсан бөгөөд 1940 онд улсын бага хурлын тэргүүлэгчдийн 45 дугаар тогтоолоор Говь-Алтай аймаг болж одоогийн нутгийн хилийн цэсээр тогтоон байгуулагдсан түүхтэй. Аймгийн төв Алтай хот нь манай улсын хамгийн өндөрт оршдог аймгийн төв бөгөөд далайн түвшнээс дээш 2181м өндөрт оршдог.

Газар зүй

Говь-Алтай аймаг Монгол Улсын баруун зүгт зүүн талаараа Баянхонгор, хойд талаараа Завхан, баруун талаараа Ховд, өмнөд талаараа БНХАУ-тай хил залган оршино. Аймгийн БНХАУ-тай хиллэдэг хилийн урт 360 км бөгөөд тэдгээр нь хилийн 128-171 дүгээр тэмдгээр тэмдэглэгджээ. Аймгийн нутаг дэвсгэр нь газрын дүрс мужлалтын хувьд Алтайн уулархаг их муж, Говийн их мужид хамаарах бөгөөд байгалийн бүс, бүслүүрийн хувьд гол төлөв говь, цөлийн бүсэд оршино. Мөн бага хэмжээгээр хээр тал болон өндөр уулсын босоо буюу тагийн бүслүүр тархсан байдаг. Аймгийн газрын гадаргуугийн хамгийн өндөр цэг Сутай хайрхан уул д.т.д 4090 метр, хамгийн нам цэг Цэнхэр номингийн говийн Загт их сайр д.т.д 802 метр өндөр юм.

Ургамал, амьтан

Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт тархан байршсан 29 зүйлийн амьтнаас Говь-Алтай аймагт тахь, хулан, хавтгай, аргаль, янгир, бөхөн, хар сүүлт, буга зэрэг 8 зүйлийн гөрөөс, мазаалай, ирвэс, булга, суусар, халиу зэрэг 5 зүйлийн араатан, хун, гургуул, хотон, хойлог, ёл, тас, сар, ууль, бигбаатар, шар шувуу, тоншуул зэрэг зүйлийн жигүүртэн байдаг. Алтайн өвөр хэсгээр цөлийн бор саарал, хөрс, ууландаа уулын нугын ба уулын хүрэн хөрстэй, нутгийн хойд хэсгээр хүрэн хөрстэй, Алтайн өврөөр говийн ургамалтай, ууландаа уулын хээр, хойд хэсгээрээ хээрийн ургамал тархжээ. Аймгийн нутагт дэлхийд нэн ховордсон бөхөн, хулан, хавтгай болон бусад олон төрлийн амьтад амьдардаг байна, Аймгийн хэмжээгээр 2 сая гаруй малтай бөгөөд малын олонх нь хонь, ямаа юм. Газар тариалан бараг хөгжөөгүй газар болно. Говь-Алтай аймагт Хятад улс луу гарах Бургастайн хилийн боомт Алтай суманд бий.

Онцлог газрууд

Чулуун нүүрс (Зээгт), үнэт чулуу (Алтан худаг), барилгын материал зэрэг ашигт малтмал бий. Аймгийн нутгийн хойд захаар Завхан гол урсах бөгөөд Зүйл, Сагсай зэрэг адагтаа ширгэдэг гол горхи бий, Мөн Ихэс, Шарга, Тонхил зэрэг нуурууд бий. Хөнхөр зуслан, Улаанхайрхан, Аргалант зэрэг рашаан ус бий. Мөн “Ээж хайрхан” уулын байгалийн дурсгалт газар, төрийн тахилгат Сутай хайрхан, Гэгээн нуур, харандаан хад зэрэг үзэсгэлэнт газруудтай.

Эх сурвалж:  http://www.govi-altai.gov.mn/index

ГОВЬ-АЛТАЙ
Ерөнхий үзүүлэлтүүд2022Эрэмбэ
Нутаг дэвсгэрийн хэмжээ (мянган км2)141.42
Сумдын тоо18
Хүн амын тоо (мянга)57.819
ДНБ (оны үнээр, тэрбум төгрөг)370.818
Нэг хүнд ногдох ДНБ (оны үнээр, мянган төгрөг)6413.216
Ажилгүйдлийн түвшин (%)11.215
Инфляци (%)8.61

ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ТӨЛӨВ БАЙДАЛ, ЭРЭМБЭ

Байгаль орчны эмзэг байдлын индекc

ӨРСӨЛДӨХ ЧАДВАРЫН ЕРӨНХИЙ ҮНЭЛГЭЭ

ЭРЭМБЭЭР

20212022
Эдийн засгийн тамир тэнхээ1515
Засаглалын үр ашиг1211
Бизнесийн үр ашиг2020
Дэд бүтэц1719

ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТАМИР ТЭНХЭЭ

20212022
Эдийн засаг1616
Эдийн засгийн салбарууд1919
Хүн амын амьжиргааны түвшин79
Хөдөлмөр эрхлэлт1413

ЗАСАГЛАЛЫН ҮР АШИГ

20212022
Аймгийн төсөв1210
Институцийн тогтолцоо136
Бизнесийн эрхзүй156
Нийгмийн тогтолцоо97

БИЗНЕСИЙН ҮР АШИГ

20212022
Бизнесийн орчин1821
Хөдөлмөрийн зах зээл, бүтээмж1216
Санхүү1610
Менежментийн хэвшил2121

ДЭД БҮТЭЦ

20212022
Үндсэн дэд бүтэц2121
Технологийн дэд бүтэц2117
Боловсрол, соёл1413
Эрүүл мэнд, хүрээлэн буй орчин1115

ДАВУУ ТАЛ /ЭРЭМБЭЭР/

Эдийн засгийн тамир тэнхээ
Хэрэглээний үнийн индекс
1
Хүн амын ачаалал
1
Хадгаламж
5
Хөдөлмөрийн бирж
9
Эдийн засгийн идэвхтэй хүн ам
9
Ажиллах хүчний оролцооны түвшин
9
Засаглалын үр ашиг
Тендер
2
Төрийн үйлчилгээ
2
Ил тод байдал
2
Гэмт хэрэг
3
Төсвийн орлого (%)
3
Гадаадын төсөл хөтөлбөр
3
Төсвийн ил тод байдал
4
Хүн амын насны бүтцийн хандлага
5
Аймгийн төсвийн удирдлага
6
Захиргааны зохицуулалтууд
7
Бизнесийн үр ашиг
Чанаргүй зээлийн өрийн үлдэгдэл
2
Хадгаламжийн үлдэгдэл
3
Зээлийн өрийн үлдэгдэл
6
Чадварлаг удирдах ажилтан
6
Мэргэшсэн ажиллах хүч
8
Банкуудын зээлийн хүү
9
Дэд бүтэц
Сурагч-багшийн харьцаа (ерөнхий боловсрол)
1
Эрүүл мэндийн тусламж (сувилагч)
1
Соёлын төвийн хүртээмж
1
Сурагч-багшийн харьцаа (бага боловсрол)
2
Сурагч-багшийн харьцаа (цэцэрлэг)
3
Нас баралтын ерөнхий коэффициент
3
Музейн үзэгчид
4
Номын сангийн хүртээмж
4
Мэдээллийн хүртээмж
4
Эрүүл мэндийн тусламж (их эмч)
4

СУЛ ТАЛ /ЭРЭМБЭЭР/

Эдийн засгийн тамир тэнхээ
Худалдааны салбарын борлуулалт
21
100 га хадлан, бэлчээрийн талбайд ногдох малын тоо
20
Барилгын ажил
18
Дотоодын нийт бүтээгдэхүүн
18
Эдийн засаг-Бизнес
17
Ногоон эдийн засгийн ойлголт
17
Нэг хүнд ногдох ДНБ
16
Эдийн засгийн хөгжлийн түвшин
16
Аж үйлдвэр, барилгын салбарын хөгжил
16
Малын тоо
16
Засаглалын үр ашиг
Татвараас зайлсхийх
19
Төсвийн зарлага (%)
19
Шилжих хөдөлгөөн ба хүйсийн тэнцвэрт байдал
18
Шилжих хөдөлгөөн - аймгийн төв
16
Аймгийн удирдлагын бодлого, шийдвэр
16
Шударга бус өрсөлдөөн
14
Хүний хөгжлийн индекс
14
Албан бус эдийн засаг
14
Хүнд суртал
13
Бизнесийн үр ашиг
Нягтлан бодох бүртгэл ба аудит
21
Аймгийн төрх байдал
21
Нийгмийн хариуцлага
21
Бизнес эрхлэгчдийг дэмжигч байгууллагууд
21
Төр, хувийн хэвшлийн түншлэл
20
Хувиараа бизнес эрхлэх боломж
20
Сургалт
20
Бизнесийн овсгоо самбаа
19
Зээл авах боломж
19
Мэргэшсэн ажиллах хүчний шилжих хөдөлгөөн
19
Дэд бүтэц
Сургуулийн өмнөх боловсрол
21
Мэдээллийн байгууллага
21
Цаг уур
21
Газарзүйн байршил
21
Ногоон байгууламж
21
Эрчим хүч
20
Шинийг санаачлах чадвар
20
Тохижилт
20
Цахилгааны үнэ
20
Уламжлалт соёл
20